Çocuklarda meydana gelen diş çürüğü, aileler için oldukça endişe vericidir. Erken önlem alınmadığı takdirde, diş kaybı gibi daha ciddi problemlere yol açabilir. Bu yüzden çocuklarda diş çürüğüne karşı erken önlem almak, uzun vadede diş sağlığı açısından büyük önem taşır.
Çocukların sıkça şekerli gıdalar tüketmesi ve dişlerini fırçalamayı sevmemesi ya da unutması diş çürüklerine davetiye çıkarır. Bu nedenle aileler, çocukların ağız içi hijyenine özel önem göstermeli, düzenli diş kontrolü ve temizliği sağlanmalıdır.
Peki, çocuklarda diş çürüğüne karşı hangi önlemler alınmalıdır? Süt dişleri nasıl korunur? Bu sorulara cevap vermeden önce çürüklerin oluşma nedenlerine göz atalım!
Çocuklarda diş çürüğü neden olur?
Çocuklarda diş çürüğü oluşmasının pek çok nedeni vardır. Diş çürükleri, diş minesinin asitler tarafından erozyona uğramasından ötürü oluşan bir durumdur. Bunun nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Fazla şekerli ve asidik gıda tüketimi.
- Ağız hijyenine dikkat edilmemesi.
- Süt dişlerinin bakımına özen göstermemek.
- Genetik faktörler.
- Diş fırçalamamak.
- Flor yetersizliği.
- Gece boyunca biberon kullanımı.
- Parmak emme alışkanlığı.
- Emzik kullanımı.
Çocuklarda diş çürüğü nasıl önlenir?
Çocukların ağız yapısını oluşturan ve kalıcı dişlerin yerini alacak önemli yapı taşları süt dişleridir. Bu yüzden süt dişlerinin sağlığını korumak, çocukların genel diş gelişimi açısından kritik önem taşır. Dolayısıyla ilk önce düzenli diş hekimi kontrolü yapılmalı, diş eti bakımı sağlanmalı ve genel ağız temizliğine dikkat edilmelidir.
Çocukların beslenme alışkanlıkları, süt dişlerinin sağlığı için büyük önem taşır. Fazla şekerli ve nişastalı gıdaların çürümeye neden olduğu bilinen bir gerçektir. Bunun nedeni, ağız içinde bulunan bakterilerin, şekerli ve nişastalı yiyecekleri tüketerek asit üretmesidir. Bu asitler zamanla diş minesine zarar vererek çürümeye yol açar.
Aileler, süt dişlerinin önemsiz olduğunu, nasıl olsa düşeceğini düşünerek çocuklarının ağız hijyenini aksatmasına izin vermemelidir. Çocuklara erken yaşta ağız temizliği alışkanlığının kazandırılması gerekir. Çocukların diş fırçalama alışkanlığını kazanmaları da süt dişlerini korumak için oldukça önemlidir.
Bu iki ana temel önlemin yanı sıra, diş hekimi gerekli gördüğü takdirde flor uygulaması, yer tutucu uygulaması ve fissür örtücü gibi önlemler de alınabilir.
1. Diş fırçalamak
Diş fırçalama, ağız ve diş sağlığını korumak için alınacak önlemlerin başında gelir. Bu, çocuklar için de farklı değildir. Dişler ilk çıkmaya başladığı andan itibaren, yumuşak kıllı fırçalarla çocukların dişleri fırçalanmalıdır.
Çocuklara diş fırçalama alışkanlığı kazandırmak aileler için zorlayıcı olabilir. Bazı çocuklar diş fırçalamayı unuturken bazıları diş fırçalamayı sevmediğinden bu konuda yalan bile söyleyebilir. Böyle durumlarda aileler çocuklarını kontrol etmeli ve dişlerini fırçaladığına emin olmalıdırlar. Çocuklara diş fırçalamayı teşvik etmek için çocuklar için özel tasarlanan diş fırçaları ve macunlar kullanılması ailelere yardımcı olacaktır.
Günde en az iki kere dişlerin fırçalanması gerekir. Özellikle de yatmadan önce, gece boyu ağızda bakterilerin daha çok asit üretmesini engellemek için dişlerin fırçalanması önemlidir. Diş fırçasını dairesel hareketlerle diş yüzünde gezdirerek 2 dakika fırçalama yapılmalıdır.
2. Flor uygulaması
Diş hekimleri, dişlerin üst yüzeyinde bulunan mine tabakasını güçlendirmek adına flor uygulamasını gerçekleştirirler. Bu uygulama oldukça basit ve acısızdır. Diş yüzeyi temizlendikten sonra flor içeren özel bir jelin, diş yüzeyine sürülmesiyle gerçekleştirilir. Bu sayede flor diş minesine yerleşir ve güçlendirir. 6 aylık periyotlarla tekrarlanarak gerçekleştirilmesi tavsiye edilir.
3. Yer tutucu uygulaması
Süt dişleri çıktıktan sonra çekilmesi ya da çıkması durumunda yer tutucu uygulaması gerçekleştirilir. Daimi dişlerin yerine gelene kadar diş eksikliği durumunda kullanılan bir tedavi yöntemidir. Yer tutucular, dişlerin boşluğunu korur ve diğer dişlerin bu alana doğru yerleşmelerini sağlar. Bu uygulamanın sabit ve hareketli olmak üzere iki türü vardır.
Gerekli hallerde bu uygulama yapılmadığı takdirde dişlerde ve çenede kayma gözlemlenebilir. Bu da gelecekte dişlere ortodonti tedavisi yapılmasını gerektirebilir. Bu uygulama sayesinde gelecekte dişlerde gözlemlenebilecek çarpıklık, çiğneme ve konuşma bozuklukları önlenebilmektedir.
4. Fissür örtücü
Ezici ve azı dişlerinin yüzeyinde bulunan girintili çıkıntılı kısımlar fissür ve pit olarak adlandırılır. Fissür örtücü uygulaması, genellikle azı dişlerin çiğneme yüzeyinde bulunan çukurların içine uygulanan bir koruyucu tedavi yöntemidir. Dişleri çürüklerden korumak adına bu çukur alanlar plastik esaslı bir malzeme olan fissür örtücü ile doldurulurak bu işlem gerçekleştirilir.
Bu işlem hızlı ve ağrısızdır. Yaklaşık 6 yaşındaki çocuklara, yeni sürmüş olan birinci ve ikinci azı dişlerine fissür örtücü uygulaması yapılır. Bu uygulama, dişlerin çürümesine neden olan bakterilerin bu boşluklara yerleşmesini engeller. Böylece dişler çürüklere karşı korunmuş olur.
5. Biberon çürüklerini önlemek
Biberon çürükleri, genellikle bebeklerin ya da çocukların uykuları sırasında ağızlarında biberon olmasından kaynaklanır. Bu yüzden öncelikle bebeklerin ağızlarında biberon ile uyumaları engellenmelidir. Bununla birlikte, biberonlara koyulan mama ya da süte şeker, bal ve pekmez gibi tatlandırıcı gıdalar eklenmemelidir.
Biberon çürüklerini önlemek adına beslenmeden sonra bebeğe su içirilmesi gerekir. Su, dişlerin temizlenmesine ve ağızdaki asidik ortamın nötralize edilmesine yardımcı olur. Bebeklerin dişleri çıkmaya başladığı ilk andan itibaren steril bir bezle temizlenmesi de biberon çürüklerini engelleyecektir.
Çocuk diş fırçası nasıl olmalı?
Çocuklar için diş fırçası seçmek, ebeveynlerin kafasını karıştıran bir durumdur. Öncelikle seçilecek diş fırçasının çocuğun yaşına ve diş gelişim durumuna uygun olması gerekir. Bebekler, okul öncesi çocuklar ve ilkokul çağındaki çocuklar için farklı fırça modelleri bulunmaktadır. Aileler, bunların arasından çocuklarına en uygun fırçayı seçmelidir.
Fırça başının boyutu da bir başka önemli kriterdir. Ağız yapıları itibariyle çocuklar büyük başlı fırçalar kullanamazlar. Bu yüzden küçük başlı fırçalar tercih edilmelidir. Diş fırçasının başının küçük olması, çocuğun arka dişlere daha kolay ulaşmasını sağlar.
Bir başka önemli unsur da fırça kıllarıdır. Yapıları itibariyle hassas olan süt dişleri için ekstra yumuşak kıllı fırçalar tercih edilmelidir. Sert kıllı fırçalar, diş minesine zarar verir ve çürüklere davetiye çıkarırlar. Ayrıca diş fırçasının sapı da kaymaz malzemeden üretilmiş olmalıdır. Bu sayede çocuk dişini fırçalarken yaralanmalara yol açmaz.
Ailelerin dikkat etmesi gereken bir başka husus ise fırçaların tasarımıdır. Bazı çocuklar çok seçici olabilir ve diş fırçasını beğenmedikleri için dişlerini fırçalamayı reddedebilirler. Bu noktada aileler, farklı tasarımlardaki ve renklerdeki fırçaları tercih etmelidir. Örneğin, sevilen bir çizgi film karakterinin tasarımına sahip bir diş fırçası, çocuğun dişlerini severek fırçalamasını sağlayacaktır.
Bu gibi detaylara dikkat ederek siz de gerekli önlemleri alabilir ve diş çürüklerinin önüne geçebilirsiniz.